ΒΙΒΛΙΟ Β΄, κεφ. Ι, παράγραφοι 25 – 27 και φύλλο εργασίας

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ EΛΛΗΝΙΚΑ



ΒΙΒΛΙΟ Β΄, κεφ. Ι, παράγραφοι 25 – 27
Μετάφραση :
Ο Αλκιβιάδης αφούείδε απότα τείχη ότι οι Αθηναίοι αγκυροβόλησαν σε ανοιχτήπαραλία και μακριάαπόκάθε πόλη κι ότι αναζητούσαν τα τρόφιμα απότη Σηστόπου απείχε δεκαπέντε στάδια απότα πλοία, ενώοι εχθροί(αγκυροβόλησαν) σε λιμάνι και κοντάσε πόλη, έχονταςστη διάθεσήτουςτα πάντα, είπε (στουςΑθηναίους ότι δεν αγκυροβόλησαν σε καλόμέρος αλλάτουςσυμβούλευε να αγκυροβολήσουν αλλού στη Σηστό μέσα σε λιμάνι και κοντάσε πόλη. καθώςβρίσκετε εκεί είπε, θα ναυμαχήσετε όταν θέλετε. Οι στρατηγοί όμως κυρίωςο Τηδέας και ο Μένανδρος τον διέταξαν να φύγει. γιατί(του είπαν) αυτοίοι ίδιοι είναι τώρα στρατηγοίκι όχι εκείνος Κι αυτός(ο Αλκιβιάδης έφυγε. Και ο Λύσανδρος αφούήταν η πέμπτη ημέρα, αφότου οι Αθηναίοι έπλεαν εναντίον του, διέταξε αυτούςπου κατασκόπευαν (τουςΑθηναίους με εντολήτου, όταν δουν ότι αυτοίέχουν βγει απότα πλοία κι ότι έχουν διασκορπιστείστη Χερσόνησο (κάτι που ακριβώςέκαναν όλο και περισσότερο κάθε μέρα, επειδήαγόραζαν απόμακριάτα τρόφιμα κι επειδήβέβαια περιφρονούσαν το Λύσανδρο, γιατίδεν ανοιγόταν να τουςαντιμετωπίσει), αφούγυρίσουν με τα πλοία πίσω σε αυτόν (διέταξε) να σηκώσουν ασπίδα στο μέσο τηςδιαδρομής Κι αυτοίέκαναν αυτάόπωςεκείνοςτουςπρόσταξε.



Πραγματολογικάσχόλια:
Ἀλκιβιάδης: καταγόταν απόαριστοκρατικήγενιά Μαθητήςτου Σωκράτη και συγγενήςτου Περικλή ασχολήθηκε με την πολιτικήκι ήταν ο κατεξοχήν υποκινητήςτηςΣικελικήςεκστρατείας(415 ・ 413 π.Χ.), η οποία κατέληξε σε πανωλεθρία για τουςΑθηναίους
Συμμετείχε ωςστρατηγόςτου Νικία και του Λάμαχου στη σικελικήεκστρατεία, όμωςανακλήθηκε με την κατηγορία ότι συμμετείχε στην κοπήτων «Ερμών». Υπότο βάροςαυτήςτηςκατηγορίαςαυτομόλησε στη Σπάρτη, γι・ αυτόκαι καταδικάστηκε σε δήμευση τηςπεριουσίαςτου. Υπέδειξε στουςΣπαρτιάτεςτην αποστολήεκστρατευτικούσώματοςστη Σικελία, υπότην αρχηγία του Γύλιππου και την κατάληψη τηςΔεκέλειας Στη συνέχεια, συνεργάστηκε με τον Πέρση βασιλιά υπέρ των Λακεδαιμόνιων. Άλλαξε πάλι στρατόπεδο σχεδιάζονταςτην ανατροπήτου δημοκρατικούπολιτεύματοςστην Αθήνα και πέτυχε την ανάκληση τηςεξορίαςτου. Γύρισε στην Αθήνα (403 π.Χ.) ωςθριαμβευτής όπου του δόθηκε πίσω η περιουσία του κι ανακηρύχτηκε στρατηγόςμε απόλυτη δικαιοδοσία. Όμως όταν κατηγορήθηκε απότο Λύσανδρο για την ήττα των Αθηναίων αποσύρθηκε στη θρακικήχερσόνησο. [2]



Ἀλκιβιάδηςδέκατιδών ἐκ τῶν τειχῶν : ο Αλκιβιάδηςζούσε εξόριστοςστη Θράκη σε μια ιδιόκτητη οχυρήτοποθεσία, κοντάστη Βισάνθη, όπωςαναφέρει ο Πλούταρχος Εκείσυγκέντρωσε μισθοφόρουςκαι πολεμούσε εναντίον των βαρβάρων Θρακών, παρέχονταςανεξαρτησία στουςΈλληνεςπου κατοικούσαν στη γύρω περιοχή

τοῖςπαρ・ αὑτοῦἑπομένοις: εννοείτα πιο γρήγορα απότα πλοία που είχε στείλει ο Λύσανδροςγια να κατασκοπεύσουν τιςκινήσειςτων Αθηναίων και να τον ενημερώσουν.

ἆραι ἀσπίδα : τα πλοία που είχε στείλει ο Λύσανδροςωςκατασκόπουςέπρεπε να δώσουν το σύνθημα (να υψώσουν την ασπίδα) ότι οι κινήσειςτων Αθηναίων ήταν σταθερέςκι επαναλαμβάνονταν.

Αμέσωςμόλιςδόθηκε το σύνθημα, τα πλοία του Λύσανδρου άρχισαν την επίθεση, ενώστη στεριάεπικουρούσε το πεζικόυπότην αρχηγία του Θώρακα του Λακεδαιμόνιου.
Ερμηνευτικάσχόλια:
τάτ・ ἐπιτήδεια ἐκ Σηστοῦμετιόντας: επειδήοι Αθηναίοι είχαν αγκυροβολήσει σε ανοιχτήπαραλία μακριάαπόκατοικημένη περιοχή αναγκάζονταν να βγαίνουν απότα πλοία τουςκαι να προμηθεύονται τρόφιμα απότη Σηστό Η Σηστόςήταν σύμμαχοςτων Αθηναίων και, λόγω τηςσημαντικήςγεωγραφικήςθέσηςτης έπαιζε σπουδαίο ρόλο στα γεγονότα. Η Σηστόςείναι η πόλη, στην οποία ο Αλκιβιάδηςσυμβουλεύει τουςΈλληνεςνα προσαρμοστούν για να έχουν ασφαλέςλιμάνι και να συγκρουστούν όποτε θέλουν με το Λύσανδρο, έχονταςκαλύψει τιςβασικέςανάγκεςανεφοδιασμού

οὐκ ἐν καλῷἔφη αὑτούςὁρμεῖν, ἀλλάμεθορμίσαι … παρῇνει : ο Αλκιβιάδης που ζούσε εξόριστοςσε ιδιόκτητο πύργο στη Σηστό παρατηρώνταςτιςθέσειςκαι τιςκινήσειςτων δυο αντιπάλων, κατάλαβε τη μειονεκτικήθέση των Αθηναίων, οι οποίοι δε βρίσκονταν σε ασφαλέςλιμάνι και συμβούλεψε τουςΑθηναίουςστρατηγούςνα αγκυροβολήσουν στη Σηστό

Στην κίνηση αυτήτου Αλκιβιάδη διαφαίνεται το αμείωτο ενδιαφέρον του για την Αθήνα κι η ελπίδα ότι θα αποκαταστήσει την παλαιάεύνοια, αν κατορθώσει να προσφέρει τιςυπηρεσίεςτου και να βοηθήσει τουςΑθηναίουςσ・ αυτήτη δύσκολη και σημαντικήφάση του πολέμου.
Λύσανδροςδ・ εἶπε τοῖςπαρ・ αὑτοῦἑπομένοις… ἀποπλεόντας… ἆραι ἀσπίδα … : ο Λύσανδρος ωςέμπειροςστρατηγός είχε οργανωμένο σχέδιο δράσης χωρίςνα επισπεύδει την επίθεση. Έστειλε τα πιο γρήγορα πλοία του να κατασκοπεύσουν τιςκινήσειςτων αντιπάλων κι, όταν τουςδουν να έχουν αποβιβαστείαπότα πλοία για ανεφοδιασμό να επιστρέψουν πίσω σ・ αυτόν και να τον ειδοποιήσουν, με την εντολήνα σηκώσουν ψηλάμια ασπίδα στα μέσα τηςδιαδρομής [3]



Ο στόχοςαυτήςτηςενέργειαςήταν να αιφνιδιάσουν τουςΑθηναίουςκαι να τουςεπιτεθούν, καθώςτα πληρώματα των πλοίων ήταν στη στεριάκαι δε θα μπορούσαν να αντιδράσουν ακαριαία.
Αισθητικάσχόλια:
Εκφραστικάμέσα παρουσίασηςτων προτάσεων του Αλκιβιάδη (ζωντάνια και συντομία) :

1. Οι μετοχές: δείχνουν την ενότητα του σχεδίου, την ορθήεκτίμηση των δεδομένων και τη μεγάλη εμπειρία του Αλκιβιάδη.

2. Τα απαρέμφατα του πλαγίου λόγου : δείχνουν την απεγνωσμένη προσπάθεια του Αλκιβιάδη να πείσει τουςΑθηναίουςνα μεταβούν σε ασφαλέςλιμάνι, γιατίη διορατικότητα του μεγάλου πολιτικούκαι στρατιωτικούάντρα διακρίνει τη λανθασμένη τακτικήκαι προοικονομείτη δραματικήγια τουςΑθηναίουςέκβαση τηςναυμαχίας

3. Η αλλαγήτου πλαγίου λόγου κρίσης(οὐκ ἐν καλῷἐφη ὁρμεῖν) σε πλάγιο λόγο επιθυμίας(ἀλλάμεθορμίσαι παρῇνει) : δηλώνει ελευθερία έκφρασηςπου δηλώνει την κίνηση τηςσκέψης Έτσι, ο λόγοςαποκτάευκινησία, ζωντάνια και, κυρίως ποικιλία.

4. Η χρήση του παρατατικού τα σύνθετα ρήματα και το σχήμα λιτότητας(οὐκ ἐν καλῷ= κακῷ : δείχνουν το βάθοςκαι την ακρίβεια των ενεργειών και τονίζουν την ευστοχία και τη λογικήτων καίριων συμβουλών του Αλκιβιάδη.
Αρχικοίχρόνοι:
 ἔχω - εἶχον - ἕξω / σχήσω - ἔσχον - ἔσχηκα - ἔσχήκειν



 βούλομαι - ἐβουλόμην ・ βουλήσομαι / βουληθήσομαι - ἐβουλήθην ・ βεβούλημαι - ἐβεβουλήμην

 οἴχομαι - ᾠχόμην - οἰχήσομαι - ------ - ᾤχημαι - ------

 λέγω - ἔλεγον ・ λέξω / ἐρῶ- ἔλεξα / εἶπον - εἴρηκα - εἴρήκειν

 αἴρω - ᾖρον - ἀρῶ- ἦρα - ἦρκα - ἤρκειν
http://askiseis.com/

Φύλλο εργασίας    2.1.25-27

1.Να χαρακτηρίσετε τον Αλκιβιάδη, τους αθηναίους στρατηγούς και τον Λύσανδρο αξιοποιώντας τις γνώσεις σας από το συγκεκριμένο απόσπασμα.

2.Ποιος βασικός ρηματικός τύπος και ποια εκφορά του λόγου δηλώνουν την απεγνωσμένη προσπάθεια του Αλκιβιάδη να πείσει τους Αθηναίους στρατηγούς να αλλάξουν αγκυροβόλιο.

3.Επιλέξτε το σωστό-ά

1. Ο Αλκιβιάδης συμβούλευε τους Αθηναίους
α. να προμηθεύονται τρόφιμα από τη Σηστό β. να μετακινηθούν κοντά σε λιμάνι και στην πόλη
γ. να δώσουν ναυμαχία όταν το θελήσουν      δ. να αγκυροβολήσουν κοντά στον εχθρικό στόλο

2. Οι Αθηναίοι στρατηγοί απέπεμψαν τον Αλκιβιάδη, γιατί:
α. δεν τους είχε δώσει σωστές συμβουλές       β. με τις συστάσεις του εξυπηρετούσε το Λύσανδρο
γ. υπάκουσαν σε εντολές τις πόλεις τους        δ. ήταν εγωιστές και αλαζόνες

3. Οι Αθηναίοι ήταν συνήθως διασκορπισμένοι, επειδή
α. ψώνιζαν τρόφιμα από μακριά                                    β. ο στόλος του Λυσάνδρου βρισκόταν μακριά
γ. είχαν αγκυροβολήσει κοντά σε πόλη           δ. διασκέδαζαν στη Χερσόνησο

4. Ο Λύσανδρος είχε δώσει εντολή στους κατασκόπους του, όταν δουν τους Αθηναίους να
έχουν διασκορπιστεί προς αναζήτηση τροφίμων, να του το κάνουν γνωστό:
α. φωνάζοντας δυνατά                                         β. υψώνοντας μια ασπίδα στο μέσο του πλου
γ. επιστρέφοντας με ορισμένο σχηματισμό    δ. υψώνοντας αναμμένους πυρσούς

5. Ο Αλκιβιάδης βρισκόταν κοντά στους Αιγός ποταμούς, γιατί:
α. ακολουθούσε διακριτικά την πορεία του αθηναϊκού στόλου
β. είχε καθαιρεθεί από τους Αθηναίους, είχε αυτοεξοριστεί και έμενε σε ιδιόκτητο πύργο
γ. έφυγε από το Λύσανδρο και πήγε κοντά στους Αθηναίους
δ. ήθελε να εξαπατήσει τους Αθηναίους στρατηγούς

4. όραση, άσχετος, έπαινος, διασκέδαση, τελώνης, άρση, κελευστής, βούληση, πλοίο,
έκβαση, παραποίηση, αγωγή: Με ποιες λέξεις του κειμένου (σύνθετες ή απλές) έχουν
ετυμολογική συγγένεια οι παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής

5. Να κλίνετε σε ενικό και πληθυντικό αριθμό τα ουσιαστικά: πόλει,  νεῶν,  λιμένι, στρατηγοί, ἡμέρα

6. Να γίνει χρονική αντικατάσταση στους παρακάτω ρηματικούς τύπους: ἐκέλευσαν, ἐπιπλέουσι, εἶπε,

7. Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στα παρακάτω ρήματα: ἐπιπλέουσι, εἶπε